یاتاقان ثابت و متحرک SX5
4,000,000تومان
یاتاقان (Bearing) ابزاری است که امکان حرکت بین دو جسم را فراهم می‌کند و معمولاً به شکل نیم‌دایره طراحی می شود.
یاتاقان (Bearing) ابزاری است که امکان حرکت بین دو جسم را فراهم می‌کند و معمولاً به شکل نیم‌دایره طراحی می شود. در موتور خودرو، برای اینکه خودرو به حرکت درآید، لازم است حرکت رفت و برگشتی پیستون به حرکت چرخشی میل‌لنگ تبدیل شود. یاتاقان‌ها به عنوان تکیه‌گاه بین دو قطعه متحرک (مانند میل لنگ و پیستون) عمل می‌کنند و مانع از تماس مستقیم آن‌ها می‌شوند. این کار به کاهش اصطکاک و سایش کمک می‌کند و عمر مفید قطعات را افزایش می‌دهد.
ساختار یاتاقان
یاتاقان‌ها معمولاً از چند لایه تشکیل شده‌اند که شامل یک پوسته بیرونی از جنس فولاد یا برنز و لایه‌های داخلی از مواد یاتاقانی (مانند آلیاژهای مس، سرب و قلع) است. این ترکیبات مختلف بر وزن یاتاقان تأثیر می‌گذارند و در موتورهای مختلف بر اساس تعداد یاتاقان‌های مورد استفاده و تأثیر آن‌ها بر وزن نهایی انتخاب می‌شوند.
تعداد لایه‌های مواد یاتاقانی نیز به نوع و وزن موتور بستگی دارد و این مواد می‌توانند در دو، سه یا چهار لایه روی پوسته خارجی قرار گیرند. مواد یاتاقانی از متریال‌های نرم تهیه می‌شوند تا نقش ضربه‌گیر را برای میل‌لنگ نیز ایفا کنند.
تفاوت یاتاقان ثابت و متحرک:
یاتاقان ثابت: این دسته، همان‌هایی هستند که نقش تکیه‌گاه میل‌لنگ را بازی می‌کنند و با اتصال حول محور ثابت میل‌لنگ لقی آن را نسبت به پیستون و بلوک سیلندر تنظیم می‌کنند. میل‌لنگ هنگام حرکت دورانی تمایل به حرکت رفت و برگشتی هم نشان می‌دهد، یاتاقان ثابت این تمایل را که همان لقی میل‌لنگ است کنترل می‌کند و از ضربه‌های احتمالی به آن جلوگیری می‌نماید. یکی از دو نیم‌دایره یاتاقان در این نوع که یاتاقان میل‌لنگ هم نامیده می‌شود، از یک سمت به بلوک سیلندر متصل است و نیم‌دایره دیگر پس از پیچیدن حول محور میل‌لنگ به آن پیچ و مهره می‌شود. هر میل‌لنگ حداقل دو یاتاقان ثابت دارد.
در موتورهای ۴سیلندر که رایج‌ترین موتورهای مورد استفاده در صنعت خودروسازی هستند، ۵ یاتاقان ثابت، میل‌لنگ را نگه می‌دارند. این پاتاقان‌ها سوراخ‌دار تعبیه می‌شوند تا روغن و روان کننده‌ها از طریق این سوراخ‌ها به میل‌لنگ رسیده و حرکت چرخشی میل‌لنگ ساده‌تر شود. حد فاصل این سوراخ‌ها نیز شیارهایی تعبیه شده تا روغن در آن‌ها مانند جوی جریان یابد.
یاتاقان متحرک: بین شاتون و میل‌لنگ نیز یاتاقان‌هایی وجود دارد که از نوع متحرک هستند. این یاتاقان لقی شاتون نسبت به میل‌لنگ را تنظیم کرده و از ضربه‌های احتمالی بین این دو جلوگیری می‌کند. یاتاقان متحرک که به یاتاقان شاتون معروف است، ساختاری بسیار شبیه به یاتاقان میل‌لنگ دارد، با این تفاوت که در اینجا میل‌لنگ آزاد است و حرکت رفت و برگشتی پیستون را به حرکت دورانی تبدیل می‌کند. یکی از نیم‌دایره‌های یاتاقان متحرک به شاتون متصل است و نیم‌دایره دیگر پس از پیچیدن حول محور میل‌لنگ به آن پیچ و مهره می‌شود.
این یاتاقان‌ها تنها شیاردار هستند و در آن‌ها سوراخی وجود ندارد. همچنین، یاتاقان در هر دو نوع، از میل‌لنگ قطورتر است و فاصله و فضای بین آن‌ها را روغن پر می‌کند. این روغن در لایه‌ای بسیار نازک اطراف میل‌لنگ را می‌گیرد و ضمن معلق نگه داشتن آن درون یاتاقان، به حرکت روانش کمک کرده و ضربه‌گیری یاتاقان را تکمیل می‌کند.
وظایف یاتاقان در موتور خودرو:
- جلوگیری از برخورد میل لنگ و پیستون: یاتاقان‌ها مانع از تماس مستقیم این دو قطعه می‌شوند.
- کاهش اصطکاک: با روغن‌کاری مناسب، اصطکاک بین شاتون و میل لنگ کم می شود.
- کنترل لقی: یاتاقان‌ها به تنظیم و کنترل لقی بین میل لنگ و شاتون کمک می‌کنند.
دلایل خرابی یاتاقان:
- خشک کار کردن: عدم وجود روغن کافی می‌تواند منجر به ذوب شدن یاتاقان شود.
- خط افتادن: ورود ذرات و آلودگی‌ها به یاتاقان‌ها می‌تواند باعث خراشیدگی و آسیب شود.
- خوردگی: واکنش‌های شیمیایی می‌توانند به سطح یاتاقان آسیب برسانند.
یاتاقان زدن:
- یاتاقان زدن به وضعیتی اشاره دارد که در آن یاتاقان‌ها دچار آسیب می‌شوند و نمی‌توانند به درستی عمل کنند. این وضعیت می‌تواند منجر به سایش و آسیب به میل لنگ و سایر قطعات شود.
علائم خرابی یاتاقان:
- صدای تق‌تق در دور موتور بالا
- قفل شدن موتور و عدم روشن شدن آن
- روشن شدن چراغ موتور
نتیجه گیری:
یاتاقان‌های ثابت و متحرک نقش حیاتی در عملکرد موتور خودرو دارند و نگهداری و تعمیر آن‌ها برای حفظ کارایی موتور بسیار مهم است. در صورت عدم روغن‌کاری مناسب یا آسیب به این قطعات، ممکن است مشکلات جدی برای موتور ایجاد شود.
نقد و بررسی‌ها
هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.